ششمین کنفرانس سالانهء گفتگو بین ادیان در تاریخ ۱۱ تا ۱۳ آگوست میزبان ششصد تن از علما و اندیشمندان ادیان و مذاهب از کشورهای مختلف در لاکنو- هند بود. این کنفرانس سالانه که توجه خود را بر گفتگوی ادیان در جوامع چنددینی متمرکز کرده است در ششمین گردهمایی خود به مضمون «گذر به ماورای همزیستی دینی، حرکت به‌سوی جامعه‌ای پذیرای همگان» پرداخته است.
با توجه به عدم امکان حضور جناب معصومی‌تهرانی در این کنفرانس به‌دلیل کسالت، متن پیام ویژهء ایشان پس از پخش ویدئویی در معرفی تلاش‌های نوزده ساله وی در جهت ترویج عملی هم‌زیستی ادیان، قرائت شد. در این پیام آمده است « جامعهء علمای ادیان و مذاهب … باید نشان دهند که خط سیر افکار صلح‌جویانهء ایشان در جهت پیوند دادن دین با همزیستی مدنی عصر حاضر نیازمند توجه بیشتری است و می‌بایست در تحقق این امر مهم و حیاتی با همدلی و مشارکتی خلل‌ناپذیر دست در دست یکدیگر داده و تلاش کنند».
متن کامل فارسی و انگلیسی این پیام بدین شرح است.

 

بنام کسیکه حق را شناخت و بجای آورد؛ عدل را شناخت و برقرار کرد، نیکی را رواج داد و محبت را آموخت.

عالیجنابان

اگرچه امروز به دلیل احساس خطری ناشی از گسترش افراط‌گرایی، خرافه‌پرستی و منازعات دینی و مذهبی به دور یکدیگر جمع شده و درصدد چاره‌جویی هستیم، و سعی داریم غفلت‌های چند دههء اخیر جوامع خود را از نیت اصلی دین و مذهب که همان جلوگیری از تباه کردن زندگی است جبران کنیم؛ اما باید خاطر نشان کرد که راهی که پیموده‌ایم خالی از تلاش‌های عملی و نظری مهم نبوده است. شایسته است در کنار کوشش‌های امروز خود، به تلاش‌های ناکام اما زیربنایی گذشته نیز توجه کرده و از روند روبه‌رشد یک ارادهء نیک و اندیشهء خیر همگان را آگاه سازیم.

این کمترین در طول نوزده سال تلاش خود در جهت شناخت همدلانه و دلجویی از اقلیت‌

های دینی و مذهبی ایرانی شاهد آن بوده‌ام که تلاش‌های صلح‌جویانه و انسان‌دوستانه کم نیستند؛ اما بنا به‌ هردلیلی مورد توجه، تأمل و پیگیری همه‌جانبه قرار نمی‌گیرند. امروز که عصر ارتباطات موجب گسترده شدن پیوندهای ما شده، لازم است مسیر پیموده شده تا به امروز را به یکدیگر متصل کرده و از نیروی این پیوند مبارک استفاده‌ کنیم. این پیوند و همدلی از آن رو اهمیت دارد که عنصر اصلی خرافه و تعصب نه تنها در میان عده‌ای از مومنان بلکه در بطن برخی سیاست‌ها نیز جای دارد که خواستار فاصله گرفتن و رو در رو قرار دادن پیروان ادیان گوناگون است.

تلاش‌های این کمترین در جهت هم‌دلی و همزیستی پیروان ادیان مختلف و ادای احترام عملی به کرامت ذاتی انسان بدون در نظر گرفتن دین و مذهب او از نوزده سال پیش با همراهی هنرمند ارزشمند آقای مهدی بهمن آغاز گردید که با خوشنویسی و تذهیب کتب مقدس تورات؛ زبور؛ انجیل؛ کتاب عزرا؛ و در نهایت آیه‌ای از کتاب مقدس بهاییان یعنی کتاب اقدس به انجام رسید که همگی با یک ایدهء اساسی پشتیبانی شده‌اند؛ و آن اینکه نه‌تنها اقلیت‌های دینی و مذهبی

حق دارند بر هویت دینی و مبانی دین و مذهب خود باورمند باشند، بلکه ما مسلمانان در سراسر جهان حق نداریم با تفسیرهای خود درست‌بینانه و برتری‌جویانه کتب مقدس دیگر ادیان یا باورهای مذهبی ایشان را دون شمرده و باطل مطلق بینگاریم. پس از این تلاش‌ها، انتشار برخی مقالات تاثیرگذار در حوزه‌های عملیهء شیعی و در میان علمای ایران به‌خصوص در رد مُحرف بودن کتب مقدس یهودیان و مسیحیان مورد پشتیبانی فکری و نظری نیز قرار گرفته‌اند. با این وجود گویی تعصب، جزئی از ذات سبک دین‌داری ما شده و تلاش‌ برای زدودن باورهای غیرواقعی که منجر به توجیه خشونت دینی از یک سو یا تبعیض و آپارتاید دینی از سوی دیگر می‌شود، سخت می‌نماید.

این کمترین با توجه به عمق حادثهء یازدهم سپتامبر بر آن شدم تا با اهدای کتاب زبور حضرت داوود به منظور همدردی و همدلی با بازماندگان آن حادثه نشان دهم که در کنار فریادهای خشونت‌طلبانهء افراط‌گرایان، اندیشه‌های انسان‌گرایانه و انسان‌دوستانه که برای حیات بشر احترام و ارزش قائل می‌باشند در جهان اسلام زنده هستند و باید شنیده شوند. اثر خوشنویسی و تذهیب شده کتاب زبور حضرت داوود هم اکنون در کتابخانه کنگره امریکا نگهداری می‌شود و به نظر نمیرسد که تا به امروز بازماندگان قربانیان یازدهم سپتامبر به صورت عام و رسمی از وجود آن مطلع شده باشند.

آن‌چه امروز بیش از همه ضرورت تأکید بر نمونه‌هایی چنین را پررنگ تر جلوه می‌دهد این حقیق

ت است که جامعهء علمای ادیان و مذاهب؛ خارج از سیاست بازیهای سیاست‌ورزان باید نشان دهند که خط سیر افکار صلح‌جویانهء ایشان در جهت پیوند دادن دین با همزیستی مدنی عصر حاضر نیازمند توجه بیشتری است و می‌بایست در تحقق این امر مهم و حیاتی با همدلی و مشارکتی خلل‌ناپذیر دست در دست یکدیگر داده و تلاش کنند؛ در غیر این صورت روند رو به رشد خرافه‌گرایی، تعصب، تبعیض و خشونت دینی را نمی‌توان متوقف کرد.

این کمترین معتقد هستم که مرزهای متمایز و متفاوت ادیان باید از سوی هر یک از ایشان و از سوی پیروان ایشان به رسمیت شناخته شود و تنها راه احترام به یکدیگر این است که با شناختی همدلانه درک کنیم که دین و مذهب متفاوت ما نمی‌تواند مانع از همبستگی انسانی ما بشود. انسانیت ما امری ورای مرزهای عقیدتی و سیاسی ماست و ناگزیر از آنیم که در چهارچوب قانون مدنی کشورهای خود که میبایست مبتنی بر منشور جهانی حقوق بشر وضع گردیده باشد، تن به همزیستی با یکدیگر بدهیم. به جای خودبرتربینی‌ها و کنیه‌جویی‌های دینی و مذهبی باید باور کنیم که اگر دین در عصر جدید بخواهد جزئی پویا از فرهنگ انسانی باشد، نیازمند آن است که همهء ادیان و مذاهب متفاوت را صاحب یک حق مشترک و برابر بداند و راه را برای همکاری و همیاری بر روی زمینه‌هایی ورای اختلافات دینی و مذهبی باز کند. ایده‌های طردکننده، تحقیرکننده، باطل‌انگار و تعارض‌برانگیز را باید منسوخ کرده و بر ایده‌های کارآمدتری باید تکیه زنیم. اگر امروز همزیستی مسالمت آمیز نیز جوابی برای مسئلهء غامض دین و صلح در جوامع ما نیست شاید دلیل آن این است که به درستی دست بر ریشه‌های تعارضات خویش نگذاشته ایم.

انسانی که تمامی انسانیت خود را در چهارچوب سنت‌ها و مظاهر دینی و مذهبی خود تعریف کند، بخش مهمی از انسانیت خویش را که با پیروان دیگر ادیان و مذاهب مشترک است، مورد غفلت قرار داده و در این حد می‌تواند وی را فاقد روح انسانیت نماید. تلاش برای یکپارچه کردن ابعاد دینی و غیردینی انسان نه تنها بهتر می‌تواند به هدف والای انسانیت که همان رشد، شکوفایی و تعالی است کمک کند، بلکه خواهد توانست نگرش‌های بدبینانه و کدورت‌های متوهمانه و مبانی توجیه‌کنندهء خشونت دینی و مذهبی را ریشه‌کن سازد.

عالجنابان

اندیشه‌ها، روش‌ها و منش‌های عالمان دینی در رفتار و پندار عامه مردم رسوخ می‌کند و موجب ‌می‌گردد فرهنگ و آداب اجتماعی یا در سوی نجات و یا در معرض سقوط قرار گیرد. اگر کوشش و همت خویش را صرف آن کنیم که به جای جدال بی ثمر با یکدیگر در محور باورهای دینی خود، کلمه‌ی اتحاد برای احترام و تحمل دگراندیشان را به بطن تعلیمات و تبلیغات دینی و مذهبی خود وارد سازیم، براستی که هم دست حاکمان سیاسی مستبد و هم پای حاکمان مذهبی مزدور به طور کامل از جوامع و فرهنگ‌ها کوتاه خواهد شد. اتفاقی که هم معنویت را به معنای اصیل خویش بازخواهد گرداند و هم انسان‌ها‌ را در مسیر رشد و توسعه قرار می دهد و از معنای زندگی سرشار می‌گرداند.

هنوز دیانت توان آن را دارد که بدون خدمت به حکومت های قائل به تبعیض؛ و بدون ابزار دست شدن توسط سیاست‌های شهروندستیز، در جهت حمایت از منافع عموم بشریت دست به فرهنگ سازی‌های ارزشمند بزند. از توسعه فرهنگ همزیستی میان اقوام و مذاهب تا حفاظت از برکت محیط زیست، از حمایت بی‌دریغ علوم و فنون خادم به پیشرفت رفاه بشر تا جلوگیری از بکار بردن علم در جهت تولید هرگونه سخت افزار یا نرم افزار ضد‌بشری، از همکاری در جهت ریشه‌کنی فقر و گرسنگی تا همبستگی به منظور ترویج دست آوردهای فکری علوم انسانی و اجتماعی ، اهداف و ارزش های جدیدی هستند که دیانت می تواند در تحقق آنها نقشی سازنده ایفاکند.

این کمترین امیدوارم چنین نشستهایی باعث شناخت و همدلی بیشتر میان متفکرین و علماء ادیان گوناگون گشته و در برچیدن خشونتها و تبعیضات دینی و مذهبی تاثیرات فراوانی را بجا بگذارد.

ایران – تهران
عبدالحمید معصومی تهرانی

The message of Respected Abdol-Hamid Masumi Tehrani to the 6th International Interfaith Conference, 2016, Lucknow, India.

To the one who recognized God, established justice, promoted good will, and taught love

Dear excellencies!

We are gathered here today to find a solution for an alarming situation caused by the spread of extremism, superstitious beliefs, and religious conflicts. We are trying to compensate for the negligence of our communities over the last few decades, and move forward the recognition that the true purpose of religious belief is to prevent us from destroying ourselves. Meanwhile, we have to be mindful that the path that we have traversed has not been bereft of significant conceptual and practical experiences. It is befitting to recognize the fundamental but unsuccessful endeavors of the past, alongside our present day efforts, and to inform everyone of the growing trend of righteous fortitude and good will.

In all humbleness, in the course of my nineteen years of devoted efforts towards the empathetic recognition and mending of relationships with Iranian religious minorities, I have witnessed many peaceful and humanitarian efforts that are large in numbers, but for many reasons have not been fully acknowledged, supported, and pursued. Today, as the communication era has expanded our bonds, it is necessary to join our efforts and utilize the potential held by this auspicious union. Our working together is especially significant because elements of superstition and prejudice are found not only among believers but also in certain political persuasions that intend to create a chasm between different religions and set them against each other.

Attempts of this lowly one in regards to understanding and promoting peaceful coexistence among believers of different faiths, and particularly in regard to respecting the essential human dignity without distinction as to religion, began nineteen years ago with the beginning of a collaboration with the honored artist Mr. Mahdi Bahman. This collaboration led to illuminated works of calligraphy using the verses of the holy books of Zabur(Psalms), the Bible, the Book of Ezra, and ultimately a verse from the Most Holy book of the Baha’i faith, the Kitáb-i-Aqdas. These efforts were reinforced by one fundamental belief that all religious minorities have the right to believe in their own faith traditions and maintain their own religious identity, and, we, the Muslims, all around the globe, do not have the right to dishonor other religions’ holy books or their beliefs and use our self-righteous interpretations and sense of superiority to brand them as misguided.

These attempts, in addition to the publication of some influential articles in Shia seminaries (Hawza) negating the long- held view by many within Iranian clerics that Jewish and Christian Holy Books are distorted have received intellectual and conceptual support. However, it seems that prejudice has become a natural constituent of our way of believing and has complicated attempts to clear false assumptions leading to the justification of religious violence, discrimination and religious apartheid.

This lowly one, bearing in mind the gravity of the September 11th 2011 incident, was driven to donate the book of Psalms, as an expression of empathy with the survivors of that incident, and to show that in the world of Islam, alongside the violent cries of extremists, humanitarian ideas that respect the life of humankind are still alive and should be heard. That calligraphic work is currently being held at the Library of Congress in the United States and seemingly to this day has not been made publicly known to the survivors of the victims of 9/11.

Today, religious clerics who are seeking and pursuing peace can enhance the effects of these symbolic gestures by transcending partisan political rhetoric into the unifying culture of peace and civic coexistence for diverse faith traditions. That transcendence would require universal participation, cooperation, compassion and devotion in order to accomplish its crucial objectives. If it were otherwise, the growing trend of superstitious beliefs, prejudice, discrimination and religious violence cannot be stopped.

This lowly one believes that diverse and distinct boundaries of religions have to be recognized by each and every faith and their believers, but there is also the need for a greater realization that our differences should not restrain us from embracing our essential human solidarity. Our humanity stands above and beyond our political and religious differences. We need to use the “Universal Declaration of Human Rights,” a document largely adopted by the framework of civil law in many of our own countries, as the foundation to advance peaceful coexistence. If religion intends to be a dynamic constituent of humanity’s culture, it needs to acknowledge that all faith traditions have equal rights, and should proceed to open the door to cooperation and companionship.

We need to abolish scornful, resentful, and conflict- provoking ideas and rely more on practical and efficient thoughts. If today’s societies have not been successful in using the framework of peaceful coexistence to solve the complex issue of religious conflict, perhaps the reason lies in the fact that we have not correctly touched upon the roots of our conflicts

A human being who defines his entire humanity by the limits of his own religious tradition, is neglectful of a significant component of his humanity– that is what he has in common with others. Efforts to unite religion with humanism or the capacity to identify with others can contribute not only to general advancement, prosperity, and the transcendence of humankind, but can also eradicate pessimistic attitudes, delusional tensions and the vindicatory basis of religious violence.

Dear Excellencies!

The thoughts, attitudes, and traits of religious clerics tend to exert influence on the beliefs and actions of the general public and cause cultural and social norms to move towards either redemption or downfall. If we direct our determination and effort towards achieving consensus on incorporating tolerance for difference of opinion into the core of our religious education and teachings instead of futile disputes on the narrow-minded traditional doctrine of our beliefs, we will undoubtedly reverse the influence of totalitarian political rulers and their clerical cronies on cultures and societies. If this happens, we may take back spirituality and its true meaning, set the stage for human growth and development and make life in its entirety a meaningful experience.

Religion still has the potential to accomplish valuable cultural reconstruction by supporting the interests of the entire human race, without becoming subservient instruments of the governments that oppress and discriminate against their citizens. Religion can also play a crucial role in advancing some aspects of modern ethos. They include, but are not limited to advancing a culture of coexistence between religions and nations, conserving the environment, supporting sciences and technologies that serve human prosperity, resisting the utilization of knowledge for destructive purposes, collaborating to eradicate poverty and hunger, and promoting the intellectual contributions of the social sciences and humanities.

This lowly one sincerely hopes that your conference will contribute to the understanding and collaboration among religious leaders and prominent thinkers and exert significant influence on the eradication of religious violence and discriminations.

August, 2016
Tehran, Iran
Abdolhamid Masoumi Tehrani